Francuski startup Stellaria pozyskał właśnie 23 miliony euro (około 100 mln zł) na rozwój nietypowego reaktora jądrowego. Ich projekt ma pochłaniać więcej odpadów radioaktywnych niż generować. Choć brzmi to niemal zbyt pięknie, pomysł zasługuje na uwagę – gdyby się udał, mógłby rozwiązać jeden z najtrudniejszych problemów energetyki jądrowej: składowanie długożyciowych odpadów promieniotwórczych.
Francuski projekt atomowy
Dzięki najnowszej rundzie finansowania całkowity kapitał Stellarii sięgnął 33 milionów euro, jak informuje Interesting Engineering. Firma, założona w 2023 roku jako spin-off francuskiego Komisariatu ds. Energii Atomowej (CEA) i Schneider Electric, pracuje nad reaktorem IV generacji o nazwie Stellarium.
Kluczowa innowacja? Stellarium ma być pierwszym komercyjnym reaktorem na świecie wykorzystującym technologię szybkich neutronów i stopionych soli (FNR-MSR), który – przynajmniej w teorii – zneutralizuje więcej długożyciowych odpadów niż wyprodukuje.
Stellaria, francuski startup wywodzący się z CEA i Schneider Electric, pozyskał 23 miliony euro (około 26,88 miliona dolarów) na budowę nowego rodzaju reaktora jądrowego, który może faktycznie eliminować więcej odpadów niż generuje. — Aamir Khollam, Interesting EngineeringEnergy News Pro podaje, iż nowe środki uzupełniają wcześniejsze 10 milionów euro z programu rządowego France 2030.
Jak działa reaktor?
Stellarium nie przypomina typowych reaktorów. Działa w zamkniętym cyklu paliwowym z płynnym paliwem z soli chlorkowych. To rozwiązanie ma zapewnić wyższą wydajność i bezpieczeństwo. Reaktor ma pracować ponad 20 lat bez uzupełniania paliwa.
Jego gęstość energii jest oszałamiająca – szacuje się, iż jest 70 milionów razy wyższa niż w bateriach litowo-jonowych. W praktyce pojedyncza jednostka mogłaby zasilić miasto liczące 400 tysięcy mieszkańców, stanowiąc alternatywę dla elektrowni węglowych czy gazowych w energochłonnych sektorach.
Bezpieczeństwo przede wszystkim
Projekt stawia mocno na bezpieczeństwo. Reaktor chłodzony jest pasywnie dzięki naturalnej konwekcji i posiada cztery fizyczne bariery ochronne – o jedną więcej niż standardowe konstrukcje. Dodatkowo technologia izogeneracji ma podtrzymać cykl paliwowy, co ma najważniejsze znaczenie dla efektywnego zarządzania paliwem i ograniczenia odpadów.
Laurie Menoud z funduszu At One Ventures, jednego z głównych inwestorów, wyjaśnia motywację:
Zainwestowaliśmy w Stellarię, ponieważ firma ta zajmuje się kluczowymi barierami technicznymi i ekonomicznymi energii jądrowej: kosztem, złożonością i odpadami. — Laurie Menoud, partnerka w At One VenturesWedług francuskiego serwisu Bref Eco, technologia może zmniejszyć emisję CO2 i cząstek stałych w przemyśle aż o 99%, jeżeli zastąpi źródła kopalne.
Harmonogram i wsparcie
Plany są ambitne: pierwsza reakcja rozszczepienia do 2029 roku, a komercyjne wdrożenie do 2035 roku. Termin może budzić pewien sceptycyzm – takie projekty często się opóźniają. Najświeższe finansowanie, prowadzone przez amerykański At One Ventures i francuski Supernova Invest, ma pomóc w dokończeniu prac technicznych i regulacyjnych, w tym złożeniu wniosku o pozwolenie na budowę.
Firma chce podwoić zespół, rozwinąć badania w Grenoble i poszerzyć sieć partnerską. Do inwestorów dołączyli dotychczasowi partnerzy: CEA Investissement, Schneider Electric, Exergon i Technip Energies, co pokazuje spore zaufanie do koncepcji.
François Breniaux z Supernova Invest podkreśla praktyczny wymiar projektu:
Technologia jest zbudowana, aby sprostać potrzebom stabilnych, długoterminowych cen energii i wysokiej mocy dla elektroenergetycznych gałęzi przemysłu. — François Breniaux, partner generalny w Supernova InvestDla Nicolasa Breytona, szefa Stellarii, to podstawa nowego modelu energetycznego:
Technologia kładzie podwaliny pod model, w którym energochłonne gałęzie przemysłu stają się niezależne energetycznie przez cały okres eksploatacji swoich instalacji. — Nicolas Breyton, CEO StellariaProjekt ma wspierać reindustrializację, oferując czyste i stabilne źródło energii. Potencjalne zastosowania obejmują energochłonne centra danych oraz produkcję bezemisyjnego wodoru, gdzie zapotrzebowanie ma rosnąć.
Co dalej?
Jeśli Stellaria dotrzyma terminów, ich technologia może znacząco wpłynąć na francuski i globalny sektor energetyczny. Obietnica czystej energii przy jednoczesnym redukowaniu istniejących odpadów jądrowych brzmi niezwykle atrakcyjnie. Sukces zależy jednak od pokonania wyzwań technicznych, regulacyjnych i finansowych. Warto śledzić rozwój tego projektu – jego realizacja mogłaby być prawdziwym game-changerem, choć na efekty przyjdzie nam poczekać co najmniej dekadę.
